Anasayfa
tarafından 
Taliban'ın Afganistanda ortaya çıkışı bir dönüm noktası oldu,ülkedeki siyasi durumu tamamen değiştirdi. Molla Ömer liderliğindeki grubun Uruzgan eyaletinde ortaya çıkışından kısa bir süre sonra herhangi bir direnişle karşılaşmadan bir çok bölgede hakimiyet kurdular.
Savaş yorgunu afganlar Taliban'ı, kendilerini günlük çatışamalardan kurtaracak kurtarıcılar olarak görüp hoş karşıladı. Her nasılsa Kabil ele geçtikten sonra taliban özbek tacik ve hazarlı küçük grupların direnişiyle karşılaştı bu 2001'e kadar sürdü.
Taliban'ın Kökleri
Afganistan'ın sovyetler tarafından işgalinden sonra Molla Muhammed Nebi Muhammedi liderliğindeki dini gruplar gösteriler düzenledi.Muhammedi din alimi ve eski kral Zahir Şah döneminde meclis üyesiydi.Yardımcısı Mollavi Nasrullah Mansur Hüdam-ül-Furkan partisinin sürekli üyelerinden biriydi ayrıca dindar bir kişi olup köken olarak peştundu.1982 de partidenen ayrılıp İslami Afganistan İnkılabı Hareketi'ne katıldı.
Pakistan hükümeti onun kurduğu partiyi tanımayınca destek için İran'a döndü. İran, Mansura mali yönden de peşaverdeki kanallarını kullanarak destek oldu.
Mansur ve Muhammedi kendi öğrenci birlikerini kurdu.Genel merkezleri peşaverdeydi fakat çeşitli kolları Pakistana yayılmıştı.
Liderler öğrencilerin mevcudiyetini kendilerinin gelecekteki serveti olarak görüyordu.Öğrencileri Afganistan'ın gelecekteki liderleri olarak
hazırladılar. 1992 de Nejibullah rejiminin düşmesinden önce 2 direniş grubu birleşerek daha da genişledi.
Necibullah Hükümetinin Düşüşü
Sovyetlerin 1992 de Kabil de kaybetmesinden sonra Afganistan korkunç kavgalara sahne oldu.Çeşitli silahlı gruplar kabilin belirli bölgelerini kontrol etti.Bu çatışmaların sonunda en az 60.000 insan öldü.
İnsanlardan yasadışı yollarla vergi alındı hatta kadınlar tecavüze uğradı.Molla Ömer bu savaş efendilerine karşı bir direniş grubu kurdu.Mansur ve Muhammedinin grupları da yeni örgütün belkemiğini oluşturdu. Başlangıçta amacı ülkedeki zulmü engellemk olan grup kısa sürede ülkenin belirli bölgelerini eylül 1996 da da Kabil'i ele geçirdi.Direniş Gruplarının üyeleri de hükümette bakanlık ve valilikler gibi makamlara getirildiler.
Taliban'ın İç Grupları
Taliban içerde 4 gruba ayrılıyor;
1-Molla Ömer Grubu
2-Molla Rabbani grubu
3-Afgan Direniş Partilerinin Üyeleri
4- Çıkarcı Gruplar
Molla Ömer Grubu radikal fakat çok nüfuzlu bir grup.Hükümette önemli yerleri tuttular ve karar mercilerine nüfuz edebiliyorlardı.
Fakat bu grup Molla Ömer'i Taliban'ın diğer birimlerinde neler olduğundan habersiz bıraktı.
Molla müslüman olmayan yabancılarla görüşmüyor ve tv izlemiyordu.Çizgisi sert olan bazı alimler onu bazı kararlarında cesaretlendirdi..Bunalardan bazıları;
-Eski mücahitlerle güç paylaşmama ve onlarla çatışmaya girme
-Rusya ve İran gibi komşularla yakınlaşmama
-Televizyon yayınlarını yasaklama(el cezirenin kabilde ofisi vardı.)
-Tıp alanının bir kısmı hariç kadınların eğitimini yasaklama
-Buda heykellerini yıkma
-Heykellerin yıkımından sonra bunu 100 inek kurban ederek kutlama
Molla Rabbani grubu Taliban'ın çoğunluğunu oluşturuyordu.Amaçları modern islam rejimini kurarak Afganistan'da barışı sağlamaktı.
3. grubun taliban içinde herhangi politik bir etkisi olmadı, yönetimde de yoktular.
Son grup ise talibana para , ün ve güç kazanmak için katılanlardan oluşuyordu.
Eski bir taliban üyesi olan Molla Kalamuddin taliban'ın düşüşünden sonra Karzai hükümetinde çalıştı fakat başarısız oldu, şu an kabilde yaşıyor.
Talibanın müslüman ümmet için önce güçlü bir model olarak ortaya çıkıp sonra başarısız olmasında bazı gizli etkenlerin bulunması büyük bir olasılık.
Talibanın başka bir hatası da yeni ülkede yeniden yapılanmaya gidip gelişmek yerine Kuzeyde Ahmed Şeyh mesud ittifakını yenmeye odaklanmasıdır.
İnsanlar barış itiyordu ama barıştan sonra da ekonomik düzelme ve iş bulma.. taliban bu istekleri karşılayamadı.Uluslararası toplum, müslüman ülkeler ve dini liderler talibanla iletişim kurmadı..Eğer öyle olsaydı bu talibanın kendisini
daha iyi açıklamasına ve popülerliğini korumasına yardım ederdi.
İslam dünyası Molla Ömeri kendi küçük partisinin içinde yalnız bıraktı. Komşu ülkeler bu ihmal yüzünden suçlanabilirler ve bu hala devam ediyor.
Taliban'ın Çıkarılmasından Sonra
Taliban yeraltında yaşam koşullarına alışık değildi.Kandaharın düşüşünden sonra liderler ve üyeler Afganistan Pakistan ve körfez ülkeleri hatta bazıları avrupaya gitti.Taliban yapılanması çöktü, Amerika saldırılarından önce ayakta kalmak için sağlam bir stratejileri yoktu.
2003 de yeniden organize oldular fakat sadece ara sıra saldırı yapabildiler. 2004-2005 de üyeler yeniden biraraya geldi ama eski üyelerin tamamını
toplayamadılar.Taliban liderleri şu an yeni üyelerine güveniyor.
Bugünkü Gidişat
Bugünkü Taliban liderleri eskiye göre daha olgunlaşmış durumda..Molla Ömer'in kardeşi yaptığı bir açıklamada " insanlarımızın beklentilerini karşılamak isteriz.Milletimizin problemlerle yüzyüze olduğuna şüphe yok ama bunlar savaşın getirdikleri.. elimizden geldiğince onların yaralarını sarmak isteriz"dedi.
Bu taliban politikasında yeni bir eğilim.Bugüne kadar gücü elinde tutmak ve ihtiyaçları karşılamak istekleriyle ünlenmişlerdi.Komutanlar ise diplomasiden çok askeri çözümlere inanıyor...
Suhail Shaheen - Eski Kabil Times Müdürü. Ve Afganistan Merkezli Serbest Bir Gazeteci .
